Het erfgoed van Saint-Nazaire | Verbluffend Saint-Nazaire

De verschillende wijken van Saint-Nazaire

Saint-Nazaire ontdekken betekent de tijd nemen om rond te wandelen en heerlijk slenterend de sferen van de verschillende stadswijken te proeven…

La Havane…

Zin in een korte reis terug in de tijd?

De wijk La Havana, met zijn villa’s en rustige straten, geeft een beeld van de stad in de jaren 1900. Een industriële havenstad in volle expansie, met een reislustige ziel, uitkijkend op de talloze schepen die wegvoeren naar Midden-Amerika. Enkele bestemmingen: Santander, Havana, Veracruz… namen die we terugzien op de straatnaambordjes in deze kleine wijk die uitkijkt over zee, met kleuren die uw vakantie een exotisch en zonnig tintje geven.

Voor een alternatieve manier om deze wijk uit de belle époque te ontdekken, kunt u bij het Office de Tourisme een plattegrond krijgen met een oriëntatieparcours door de stad van 1905 (Franse versie).

De wijk Petit Maroc

Dit is ondanks zijn vele transformaties het historische hart van Saint-Nazaire door zijn ideale ligging aan de monding van de Loire. Vooral vanaf de 19e eeuw komt de ontwikkeling en verstedelijking in een stroomversnelling. Een wandeling door de wijk is een must met als hoogtepunt het bekken dat tussen 1848 en 1856 aangelegd werd. Het is van hieruit dat de lijnschepen naar Midden-Amerika vertrokken. De transatlantische veerbootterminal was gevestigd op de plaats waar nu de onderzeebootbasis is. Hoe zit het met de naam van de buurt? Deze zou afkomstig zijn uit het gebied dat vroeger door vissers werd bezocht.
Petit Maroc is een levendige wijk met bars, restaurants, alternatieve en culturele plaatsen zoals het Ecomuseum van Saint-Nazaire.

Méan-Penhoët

Rond de kleine haven van Brivet is Méan een oud dorp van zeelieden, vissers en landbouwers dat een boost kende door de houten scheepsbouwindustrie en de verbinding met de Brière. In 1862 werd aan de monding de eerste moderne scheepswerf gevestigd. Het nabijgelegen gehucht Penhoët krijgt een andere gedaante door de industrie, arbeiders en ambachten. Vandaag vormen het historische Méan en Penhoët één enkele wijk.

Wandel met uw smartphone in de hand door deze wijk met zijn unieke karakter en verrassende gebouwen.

Een gratis mobiele app ‘Baludik’ en de brochure ‘Récits de quartier’ (Franse versie) geven u de mogelijkheid om de gewenste cultuurwandeling te kiezen. Laat u leiden door het personage Eugenie voor een wandeling van 1.30 uur, met als rode draad een verhaal dat zich begin 20e eeuw afspeelt, of door André, een havenarbeider, die u meeneemt naar de jaren 1950 (wandeling van 1 uur). Tot slot kunt u een kortere route volgen met Michelle, Julie en proberen om de kat Marcel te vinden (parcours van 30 min.). Deze wandelingen in de voetsporen van deze bewoners leiden u rond tot in alle hoekjes van de wijk.

Monumenten en erfgoed om te ontdekken

De oorsprong

Talrijke megalieten en archeologische overblijfselen getuigen van een zeer vroege bewoning van het Nazairiaanse gebied. 6.000 jaar geleden vestigden mensen zich en richtten stenen bouwwerken op. De tumulus van Dissignac, een enorme graftombe, of de dolmen van de Drie Stenen en zijn menhir in het centrum van de stad tonen de sociale organisatie en de spiritualiteit van de eerste bewoners van het schiereiland Guérande.

visite-tumulus-de-dissignac-st-nazaire-crdit-d-macel.jpg

De opkomst van Saint-Nazaire: een stad naar de zee gericht

In het midden van de 19e eeuw werd Saint-Nazaire de voorhaven van Nantes. Zijn lot veranderde: de stad ontwikkelde zich, werd gebouwd en nam een hoge vlucht. Er werden scheepswerven aangelegd en de stad werd een transatlantische haven. Ondanks de verwoestingen tijdens de Tweede Wereldoorlog kan dit 19e-eeuwse erfgoed nog steeds worden ontdekt.

Rond het bekken van Saint-Nazaire, bijvoorbeeld, dateren verschillende elementen uit deze periode: de oude pier (1835), de 2 aanlegsteigers met hun vuurtoren, de sluis gelegen ten westen van het bekken… Tijdens uw wandeling kunt u ook het oude treinstation bezoeken, dat in 1867 werd geopend en nu deel uitmaakt van het theater van de stad. De Franciscanengalerij, een voormalige kapel uit 1875, is omgebouwd tot een tentoonstellingsruimte. Iets verder langs de boulevard komt u het fort van Villès-Martin (1861) tegen. In de wijk Penhoët dateert de markthal uit 1877.

De Pont de Saint-Nazaire

De in 1975 voltooide Pont de Saint-Nazaire verbindt, met zijn elegante curve en de rood-witte tuikabels, beide oevers van de Loire-monding.
Het is de langste brug van Frankrijk: hij strekt zich op 61 m boven de rivier uit tussen Saint-Nazaire en Saint-Brévin, met een lengte van 3356 m.

Een geschiedenis van oorlogen en vrede in Saint-Nazaire

Saint-Nazaire was in het hart van de Eerste als de Tweede Wereldoorlog en de stad behoudt de sporen van dit verleden, die getuigen van de geschiedenis en een beter begrip van de huidige stad mogelijk maken.

De Eerste Wereldoorlog

In de ochtend van 26 juni 1917 zetten de eerste Amerikaanse contingenten in Saint-Nazaire voet aan wal op Frans grondgebied. De Verenigde Staten zijn net aan de zijde van de geallieerden in de oorlog gestapt en hebben Saint-Nazaire en Nantes gekozen als belangrijkste basis voor hun landingsmaterieel. Voor Saint-Nazaire begint daarmee de periode van de ‘Sammies’: tussen 1917 en 1919 landen bijna 198.000 manschappen in Saint-Nazaire, evenals dagelijks gemiddeld 4400 ton goederen. Om in hun levensonderhoud te voorzien verrichten de Amerikanen veel werk aan de haven en in de stad en dragen zo bij aan de modernisering van de stad voor de komende jaren.

De Sammy

Het in 1926 ingehuldigde Amerikaanse Monument, ook bekend als de Sammy of zelfs de ‘Soldaat van de Vrijheid’, herdenkt de aankomst van de Amerikaanse troepen in Saint-Nazaire vanaf 1917. Het monument werd in 1941 door de Duitse bezetter vernietigd en in 1989 herbouwd met Franse en Amerikaanse steun.

De Tweede Wereldoorlog

Waar de Eerste Wereldoorlog gepaard ging met een buitenlandse aanwezigheid die redelijk werd aanvaard, was dit tijdens de Tweede Wereldoorlog een heel andere zaak. Het Duitse leger, dat in juni 1940 arriveerde, maakte Saint-Nazaire tot een van zijn strategische punten van de ‘Atlantikwall’ en bouwde er een enorme basis voor twee onderzeevloten, waarvoor het voormalige trans-Atlantische havenstation moest wijken. Saint-Nazaire werd pas op 11 mei 1945 bevrijd, nadat het nog negen maanden dienstdeed als een van de laatste Duitse ‘Festungen’. Van de stad, voor 85% verwoest, is slechts een veld ruïnes over rond de onderzeebootbasis, het enige dat nog overeind staat…

Meer weten

Operatie Chariot
Op 28 maart 1942, om 1.30 u., na een gevaarlijke reis in het midden van een beschermende vloot, ramde de Britse torpedobootjager HMS Campbeltown, zwaar beladen met explosieven, de sluisdeur van het droogdok Forme Joubert. Tien uur later explodeerde het schip, waarbij Duitse soldaten omkwamen die het kwamen inspecteren en de sluis onbruikbaar werd.
Operatie Chariot heeft zijn doel bereikt: voorkomen dat het Duitse slagschip Tirpitz naar Saint-Nazaire zou komen (de Joubert-sluis is de enige havenfaciliteit aan de hele Atlantische kust die groot genoeg is voor het slagschip), wat de Kriegsmarine in zijn aanvallen tegen geallieerde konvooien zou hebben versterkt. De door deze operatie veroorzaakte verlamming van de haven van Saint-Nazaire en de massale geallieerde bombardementen droegen bij aan de verzwakking van de Duitse stellingen.
De menselijke tol is echter hoog. 169 Britten werden gedood, 215 werden gevangen genomen; van de 600 manschappen van het commando, allemaal vrijwilligers, slaagden er slechts 227 in om terug te keren naar Groot-Brittannië. Elk jaar wordt op 28 maart een herdenkingsceremonie gehouden aan de zeeboulevard.
In Saint-Nazaire herinnert een kanon uit Campbeltown aan deze belangrijke militaire prestatie (het kanon was aanvankelijk tegenover de Loire-monding geïnstalleerd maar werd in juni 2016 gedemonteerd en gerestaureerd; het kan opnieuw worden bewonderd, maar nu op het panoramaterras, vlakbij het toenmalige doelwit, de Joubert-sluis).
De tragedie van de Lancastria
17 juni 1940: meer dan 5.000 personen, vooral Britse soldaten, hopen zich op aan boord van het Britse schip Lancastria, voor de kust van Saint-Nazaire, om te ontsnappen aan de Duitse troepen die naar de Atlantische kust oprukken. Op het moment dat het schip van de Loire-monding wegvoer werd het aangevallen door een Duitse bommenwerper en het zonk in 15 minuten… Deze tragedie kostte minstens 4000 levens.
Lancastria heeft een buitengewone geschiedenis die niemand onberoerd laat. Zijn verleden als cruiseschip, passagiersschip, troepentransporteur en vervolgens het toeval of het tragische lot dat hem te wachten stond in Saint-Nazaire.

De Wederopbouw van Saint-Nazaire

Na de Tweede Wereldoorlog was de stad, die voor 85% verwoest was, een gigantische bouwplaats. In veertien jaar tijd werden er 12.000 woningen en honderd openbare gebouwen opgericht en 120 km vernieuwde of nieuwe wegen aangelegd… Saint-Nazaire is begonnen met zijn architecturale wederopbouw…

Sinds 1948 wordt dit bouwmomentum weerspiegeld in kleine flats in een regionale, traditionele of modernistische stijl. De met kalksteen, baksteen, roze of lichtgele zandsteen, glazen blokken beklede of wit geverfde gevels hebben een fris, helder effect en de inwoners van Saint-Nazaire ontdekken het comfort van functionele en lichte huizen.

In 1999 werd het label ‘Patrimoine du XXe siècle’ in het leven geroepen door het Ministerie van Cultuur, om de opmerkelijke prestaties van deze eeuw op het gebied van architectuur en stedenbouw in kaart te brengen. In Saint-Nazaire werd dit label toegekend aan de sporthal ‘la Soucoupe’ (de schotel), het stadhuis, de watertoren van de Moulin du Pé, de onderzeebootbasis en de grote Joubert-sluis, voor hun originele architectuur of hun opmerkelijk technisch niveau. Ze getuigen van durf en striktheid, eigenschappen die samenkomen in het gebruik van beton.

Het patrimoniaal belang van deze uitingen van de technische, economische, sociale en culturele evolutie van onze samenleving wordt zo erkend en gewaardeerd.